Sovdagari musiki: Necdet Cici

Galatasaraylıların diline pelesenk olmuş bu meşhur hikâyenin kahramanı Necdet, okuduğu okulda, çalıştığı bankada, yıllarını verdiği İstanbul Radyoevi’nde, ailede ve dost meclislerinde komikliği ve neşesiyle bilinirdi. Dudağının ucunda her duruma uygun ve her an için dökülmeye hazır bir söz, bir fıkra yahut bir beste mutlaka beklerdi. Takım Moda’da kampta mı? Necdet koşar, mini bir konserle futbolculara maç öncesi moral verirdi. Eşi Muazzez Hanım bir şeye mi kızdı? En sevdiği şarkılardan bir kuple okur, onu aşka yeniden davet ederdi. En yakın dostu, bir başka Galatasaraylı Şeytan Nuri’nin “Gamsızlar” adı verilen haftalık buluşmalarında en hisli şarkıları seslendiren yine o olurdu.

Geçtiğimiz senelerde Gürcistan’da elindeki ürünleri para yerine patates karşılığında satan gezgin bir pazarcının belgeseli yayınlandı. Sundance’ten “En İyi Kısa Film Ödülü”nü alan belgesel Sovdagari (Satıcı) ismini taşıyordu. İşte Necdet Bey de hayatta her şeyin karşılığını musiki ile veriyordu: “Sovdagari Musiki Necdet...” Nam-ı diğer Cici...

Necdet'in "Cici" oluşu

Necdet, 1913 yılında Kadıköy semtinde dünyaya geldi. Annesi Meliha Hanım, babası gümrük müdürü Fazıl Bey’di. Necdet’in bir de erkek kardeşi vardı: Fikret. Yıllar sonra, kararına itiraz eden bir futbolcudan yediği yumrukla hayatını kaybedecek olan hakem Fikret Kayral...

İlkokulu Kadıköy Halili Mahmudiye Mektebi’nde okuyan Necdet, daha sonra Galatasaray Lisesi’ne yazıldı. O, futbolla ilk defa mektebin Grand Cour’unda tanışan diğer çocuklardan farklıydı. Ne de olsa dayısı Hamdi Emin Çap, Türkiye’nin ilk futbolcularından biri, dahası memleketin uluslararası ilk futbol hakemiydi. Meşin yuvarlağın ayağına değmesi için Necdet’in mektep kapısından girmiş olması beklenemezdi.

Necdet okulda dersleriyle olmasa da futboluyla göz dolduruyordu. Limon kabukları, lastik top derken meşin topla oynamasının vakti kısa sürede geldi. Okulun Ticaret ve Bankacılık şubesinde okuduğu yıllardı. Galatasaray Kulübü’nün üçüncü takımında forma giydiği bir maçla yıldızı bir anda parladı. 1928’de düzenlenen Gazi Büstü Turnuvası’nda ilk defa birinci takımla sahaya çıkmış ve Fenerbahçe filelerine gönderdiği üç klas golle takımının Gazi büstünü kazanmasını sağlamıştı. Necdet Bey 1970’lerde kendisiyle yapılan bir röportaj kaydında, Galatasaray formasını giydiği ilk resmî maçı 1930 senesinde Vefa’yla Taksim Stadı’nda oynanan ve 4-1 kazanılan karşılaşma olarak hatırlayacaktı. Belki de birinci takımda düzenli olarak forma şansı bulduğu dönemin perdesi bu karşılaşmayla açılmıştı.¹

Büyük futbolcuydu Cici Necdet... Leblebi Mehmet gibi meziyetleriyle sağ açık mevkiinin değişmez ası olan birinin ardından Galatasaray’ın başına gelebileceklerin en fevkaladesiydi. Her şeyden önce seri, enerjik ve atılgan bir oyun tarzı vardı. Atletik meziyetleri üstündü. Bedri Gürsoy’un anlatımıyla, “sağ açık yerinden göğsünü dışarı doğru gere gere, şişire şişire bir tank heybet ve azameti ile hasım kalesine tehlikeli akışları” vardı. “Hiç umulmadık bir anda çapraz bir akınla kaleye yıldırım gibi hücumlar yapar ve çok goller atardı.” Yalnız sol ayağı ve kafa vuruşları biraz zayıftı. Büyük bir motivasyonla sahaya çıktığı Galatasaray- Fenerbahçe maçlarında her iki takımın tribününden yükselen tezahüratlarda onun ismi haykırılırdı: “Yaşa Necdet... Varol Cici...”, “Vah Cici, vah Cici vah...”

Cici Necdet, uluslararası futbol temaslarının giderek azaldığı bir devrin futbolcusu olsa da Millî Takım formasını birkaç defa terletebildi. Ancak çoğu zaman aynı mevkide forma giyen Fenerbahçeli Niyazi Sel’in yedeğiydi. Yine de 1934’te Sovyet Rusya’ya dostluk maçları yapmak üzere giden Ay-Yıldızlı kafilede yerini aldı ve 1936’da Olimpiyat Oyunları için A Millî Takım’la birlikte Berlin’e gitti. Olimpiyat Köyü’nde yaptıkları bir antrenman esnasında sakatlanıp Norveç karşısında forma şansı bulamasa da Berlin’den İstanbul’a olimpiyatların esas kahramanı Jesse Owens ile çekilmiş bir hatıra fotoğrafıyla dönecekti.

Necdet’in 1934’teki Rusya turnesinden de hiç unutamadığı bir hikâyesi vardı:

Maçlarımızı tamamladıktan sonra trenle Odesa’ya geldik, burada vapur hazır olmadığı için iki gün beklemek zorunda kaldık. Biz de bu fırsattan istifade ederek kafile kafile gezmeye başladık.

Ben Fenerbahçe’nin meşhur sağ açığı Niyazi ile geziyordum. Bir akşam dönüşünde otele gelirken karşımıza iki sarhoş Rus çıktı, ne söylediklerini anlamıyorduk fakat, herhalde halimizi hatırımızı sormadıkları belli idi. Evvela aldırmadık, ama baktık bunlar üzerimize doğru geldiler, biz de paçaları sıvadık. Birbirimize girmişiz. Al tekke ver külah, epey gürültüden sonra biz otele doğru tabanları yağladık. ... Ne ise, otele geldik ama, Niyazi’nin dudağı biraz şişmişti. Kafile başkanımız Cevdet Kerim İncedayı, Niyazi’ye: “Dudağına ne oldu?” diye sorduğu zaman, “Hocam, banyoda düştüm” demişti. Ve söz aramızda, bütün arkadaşlar da bunu öyle zannederler.

Cici'nin aşkları

1930’lu yılların başında tanışan Cahit ve Necdet büyük bir aşkla evlendiklerinde, başından daha önce iki evlilik geçmiş olan Cahit Hanım, yakışıklı ve şöhretli bu genç adamla yaşayacağı birlikteliğin gençlik yıllarında hiç tadamadığı romantik bir flört olacağı sanısına kapılmıştı. Beklediği gibi olmadı. Anılarında uzun uzun anlattığı üzere, Necdet’in futbola veda ettiği ancak futboldan gelen şöhretinin devam ettiği yıllardı. Cahit’in gözünde evlilikleri Necdet’in işsizliği, şımarıklığı ve sorumsuzluğu ile bekâr hayatı boyunca geliştirdiği kumar, alkol gibi alışkanlıkların kıskacındaydı. Güzel sesi ile “Cahidiko, seni hududuma dek seviyorum” diyen tatlı sözlü adamın dünyası, Cahit Uçuk’a artık dar gelmeye başladı. Gelgitli evlilikleri on yılın sonunda ayrılıkla sonuçlandı.

Necdet, 1950 yılındaki Resimli Radyo Dünyası’na verdiği bir röportajda aşk için şu sözleri söyleyecekti: "Bence aşk insanları gaflet anlarında yakalayan ve onları yakıp kavuran bir ateştir. Dostlara tavsiye etmem. Ben halen musikiye âşık olduğum için bundan kurtulmuş gibiyim."

Aynı röportajda evliliği düşünmediğini de söyleyen Necdet’in yalnızlığı pek uzun sürmedi... 1952’de aynı zamanda akrabası olan Betül Ongan ile nişanlandı. Resimli Radyo Dünyası genç sanatçının sonunda (!) “şeytanın bacağını kırarak” nişanlandığını haber verirken, Cici’nin Cahit Uçuk’la yaptığı ilk evliliğini hiç yaşanmamış sayması şaşırtıcıydı:

– Peki Necdet Bey, evliliğin eşiğine adım attığınıza göre sizce evliliğin en kıymetli ve en tehlikeli tarafları nelerdir?
– Evliliğin en tehlikeli tarafının ne olduğunu başımdan böyle bir kaza geçmediği için bilemem...

Çift 1953’te dünya evine girdi. Çiftin aynı sene bir oğulları oldu: Mehmet... Mehmet’in zihinsel ve bedensel engelleri vardı. Tüm yaşamını oğluna vakfeden Betül Hanım’ın 1965’teki beklenmedik ölümü ise Necdet Bey’i derinden sarsacaktı. Necdet Bey’in artık yaşlı annesi ve hasta oğlundan başka hayatta kimsesi kalmamıştı. Babası Fazıl Bey 1938’de vefat etmiş, biricik kardeşi Fikret ise on yıl sonra 1948’de korkunç bir şekilde futbol şiddetine kurban gitmişti. Sahada bir futbolcudan yediği yumruk sonrası on gün komada kalan Fikret’i çok genç yaşta toprağa vermeleri, Kayralların en acı hatıralarından biriydi. Zaten anne Meliha Hanım, Fikret’in ölümünden sonra bir daha toparlayamamıştı. Sara Yanarocak, çocukluğunda Moda’da oturdukları apartmandan komşusu olan Meliha Hanım’ı yüzü hiç gülmeyen ve öfkeli bir karakter olarak anımsıyor. Yanarocak’a göre Meliha Hanım’ın aslında “varlıklı ve güngörmüş bir kadın” olmasına rağmen insanlara ve hayata karşı aldığı öfkeli tavır, evlat acısı tatmış olmasından kaynaklanıyordu.

Necdet Cici için seneler, çocuğunun bakımı, radyoevindeki mesaisi ve anne evine yaptığı haftalık ziyaretlerle geçiyordu. Bu rutini renklendiren ise çoğu zaman kadim dostu Şeytan Nuri’nin evinde yapılan dost buluşmaları oluyordu. Kozyatağı’ndaki evde bir araya gelen sekiz on kişilik arkadaş grubu sazlı sözlü eğlencelerin yanı sıra briç partileriyle de yaşam denen durgun suyu hareketlendirmeye çalışıyordu. Derken Necdet’in hayatında beklenmedik bir şey oldu... Kalbinden rahatsızlanan Necdet’in yolu Paşabahçe Hastanesi’ne düştü. Muayeneden çıkıp eve dönerken sanki kalbini hastanede bırakmış gibi hissediyordu. Necdet hastanenin başhekimi Muazzez Avcıbaşı’na âşık olmuştu. Kısa bir süre sonra doktor hanımla nikâh masasına oturdu.